Ksylofagi, drewnojady albo szkodniki drewna – to trzy różne określenia na owady, które w drewnie znajdują niezbędne do życia pożywienie i wodę. Choć drewno używane do budowy domu zabezpiecza się przed owadami, to mimo tego każdemu może się przytrafić średnia przyjemność goszczenia owadów pożerających więźbę, meble, ramy obrazów.
Szkodniki techniczne i biologiczne
Owady żywiące się tkanką drzew żywych wyrządzają w nich głownie szkody biologiczne, które w ostateczności doprowadzają do obumierania drzew. Przy okazji żerowania uszkadzają one tkankę, są więc odpowiedzialne za niszczenie technicznej struktury drewna. W przypadku drewnojadów z którymi mamy do czynienia w domach czy mieszkaniach mówimy o szkodnikach technicznych. Duża ilość owadów może spowodować poważne uszkodzenia elementów drewnianych użytych do konstrukcji dachu czy całego domu. Dla przykładu jeden z najbardziej żarłocznych szkodników – spuszczel pospolity, który uwielbia ciepłe i nasłonecznione miejsca oraz miękkie drewno sosnowe lub świerkowe z lubością pożera konstrukcję więźby i nieraz skutkiem działalności spuszczela było zawalenie się części lub całości konstrukcji.
Jak nie dopuścić do pojawienia się drewnojadów?
Przywleczenie szkodników drewna do domu najłatwiejsze jest w przypadku domów położonych w lasach lub na ich obrzeżach oraz na osiedlach domów z drewna. Ale i do domów w centrum betonowego miasta można owady „zaprosić” kupując mebel na wyprzedaży lub przynosząc ramę do obrazu czy inną drewnianą ozdobę, w której znajdują się larwy szkodników. Z biegiem czasu larwy przekształcą się w dorosłe osobniki, które wydostając się z wnętrza drewna zrobią nowe korytarze. Wszystkie owady żerujące w drewnie mają specjalną konstrukcję otworów gębowych, która ułatwia wgryzanie się w drewno.
Warto pamiętać, że szkodniki drewna nie są zbyt wybredne. Smakuje im również papier, guma, płyty kartonowo – gipsowe czy płótno obrazów. Zdarza się nawet, że przegryzają blachę aluminiową, cynową lub miedzianą.
Profilaktyka skierowana przeciwko drewnojadom ważna jest przede wszystkim w czasie budowy domu. Drewno dobrej jakości powinno być składowane z dala od nieokorowanych desek czy resztek kory, a przeznaczone do konstrukcji więźby czy ścian powinno być zabezpieczone specjalnymi środkami chemicznymi odstraszającymi lub niszczącymi szkodniki.
Pewnym zabezpieczeniem jest zakup drewna ze starych drzew. Szkodniki wolą żerować w drzewach młodych, których miazga jest stosunkowo miękka. Drzewa stare rzadziej są przedmiotem ataku drewnojadów ze względu na większą twardość.
Z dużą ostrożnością należy podchodzić do drewna rozbiórkowego. Z pozoru zdrowe drewno może mieć ukryte larwy, które rozwiną się po jakimś czasie.
Najczęściej spotykane szkodniki drewna
Obok wymienionego wcześniej spuszczela pospolitego w drewnie w warunkach domowych spotyka się: kołatka domowego, miazgowca parkietowca, miazgowca omszonego oraz brunatnego, wyschlika grzebykorożnego. Te szkodniki lubią drewno suche. W warunkach wilgotnych z upodobaniem żerują: kołatek uparty, krokwiowiec piłkorożny, trzeń długoryjki, króciec wielożerny.
Obecność owadów jest trudna do wykrycia. Przez długi czas rozwijają się one niemal niezauważalnie i tylko fachowcy są w stanie ocenić, czy drewno jest zaatakowane, czy nosi ślady zniszczeń pochodzących z czasów sprzed budowy. W każdej sytuacji ratunkiem są preparaty chemiczne chroniące drewno przed ksylofagami.
